Cyfuniad prin iawn yw'r cyfuniad o'r athronyddol a'r proffwydol mewn un person, ond dyna gafwyd ym mherson J. R. Jones. dadansoddi yw tasg yr athronydd ac argyhoeddi yw galwedigaeth y proffwyd. Gall y gweithgareddau hyn fod yn anghyson â'i gilydd – yn wir, yn amlach na pheidio, felly mae hi. Ond fe all sefyllfa ddatblygu lle mae dadansoddiad o ryw gysyniad yn esgor ar y sylweddoliad fod ymhlyg yn y dadansoddiad hwnnw reidrwydd moesol. Dyna ddigwyddodd wrth i genhedlaeth o Gymry yn chwedegau'r ugeinfed ganrif ddarllen a threulio dadansoddiad J. R. Jones o'u cenedligrwydd a'i ddadansoddiad o natur yr her i gred grefyddol.
Aeth hanner canrif heibio er pan ymddangosodd Yr Argyfwng Gwacter Ystyr (1964) a Prydeindod (1966), cyhoeddiadau ysgytwol yn eu dydd. Yn y gyfrol hon cyhoeddir casgliad o ysgrifau sydd yn cynnig ail olwg ar syniadau J. R. Jones o sawl safbwynt gyda'r bwriad o'u cyflwyno i genhedlaeth newydd o ddarllenwyr ac efallai i gynnig deongliadau newydd ohonynt i'r sawl sydd eisioes yn gyfarwydd â hwy.
